Anno Domini 1977 op 5 september denderde de raket het heelal in, welker inhoud, naar wij allen voortdurend driftig hopen, de roem en glorie der menselijke beschaving redt. Gode zij dank, hier is Voyager 1, met daarop De Gouden Plaat, die naast Bach en Beethoven ook een opname van het wereldberoemde nummer “Johnny B. Goode” door gitarist-zanger Chuck Berry bevat, en wel in de uitvoering uit 1959. – Dansen verplicht.
Berry doet er in later jaren wat seconden langer over, de webstek van Voyager meldt precies de duur uit ’59, het jaar is gegeven. Dat mag slim van mij gevonden zijn, het doet er niet toe: ik ben minder dan de zweem van een indruk van een schaduw van een voorbijschietende zwaluw in een te vroege lente. – En dat, lieve lezer, zijt gij ook. Wees bemoedigd en omarmd, en begin alvast te dansen.
Het beste van deze raket is niet dat zij de mogelijkheid om óóit gevonden te worden door intelligente buitenaardsen biedt, het troostendste is het luttele feit op zich dat zij afgeschoten is, ondanks deze buitengewoon, buitengemeen ongrijpbare, maar niet onmogelijke mogelijkheid. Dát ontroert op zich en maakt alle moeite waard. Dát rechtvaardigt de vrije wereld in 1977 waarin ik ben geboren, waarvan ik houd. – En, ik overweeg te dansen.
De tekst van “Johnny B. Goode” schetst een bijzonder dorps, armoedig, zo niet achtergesteld bestaan: Jantje, geboren in een lemen hutje uit een ongeletterd gezin, zit langs de spoorlijn en zijn moeder drukt hem op het hart om braaf en goed te zijn, want dán zal ooit “zijn naam in lichten geschreven staan”. Het Amerikaanse Jantje tokkelt en tokkelt en zelfs de spoorwegbeambten hebben het erover. Het lijkt mij aannemelijk dat deze spoorlijn een toespeling op de “Underground Railroad” is, het netwerk in de VS dat eerste helft 19de eeuw ontvluchte slaven naar de Noordelijke Staten hielp. (Berry zelf: “The original words [were], of course, ‘That little colored boy could play. I changed it to ‘country boy’ — or else it wouldn’t get on the radio.”) Bijgevolg is moeders bede ook de hoop op een betere toekomst, de verlossing uit de slavernij. – Met moeder begin ik al te dansen.
Het spannendste aan dit verhaal is niet de tekst van Johnny B. Goode: die is ogenschijnlijk simpel. Het beste is de muziek, de gitaar, het ritme. Het is niet uitgesloten dat buitenaardsen deze opname vinden, ooit, als zij is neergestort op een ongewaande planetoïde. En zodra de buitenaardsen ze afspelen, mits op 331/3 toeren per minuut (in enig afspeelapparaat is helaas niet voorzien), anno Domini 20.000.000.2022, voorbij alle bekende zonnestelsels, voorbij al het vatbare, dansen. Dat is een troost.
De mens en de aarde schijnen mij steeds vaker niet samen te gaan. De aarde zal ook zonder de mens overleven. Maar! De plaat is afgeschoten. – Dus dans. Danst!
Bronnen (geraadpleegd 24 juli 2023):
https://voyager.jpl.nasa.gov/golden-record/
https://voyager.jpl.nasa.gov/golden-record/whats-on-the-record/music/